Op een andere manier naar Berlijn De alternatieve weg naar Berlijn Routebeschrijving deel 1: Rij vanuit Utrecht naar het oosten, via de A1 naar Hengelo / Oldenzaal en daar de grens over via de Duitse A30 richting Osnabrück. Iedereen die via deze route wel eens naar Berlijn gereden heeft kent het stukje van de A30 ten hoogte van Bad Oeynhausen, inderdaad dat stukje met die stoplichten en troosteloosheid. Dit is te omzeilen door na Osnabrück eigenlijk parallel aan de A30 iets noordelijker te gaan rijden. Bij Autobahnkreuz Osnabrück-Süd de A30 verlaten naar de A33 richting Diepholz. A33 wordt B65 / B51 richting het dorp Bohmte. Hier de L81/L770 richting Espelkamp / Petershagen zoeken. Dit is een lange Landesstraße die meestal erg rustig is. De weg kent over een groot gedeelte zogenaamde “Mehtzweckstreifen” dat zijn een soort vluchtstroken die gebruikt worden voor meerdere dingen, vandaar die naam. Eén ervan is om ruimte te creëren voor een snellere achterop komende automobilist, wijk uit naar rechts met je rechterwielen over de doorgetrokken streep en wanneer de ander je voorbij rijdt zal hij erg verbaasd zijn dat iemand met gele kentekenplaten die regel kent, Nederlanders hebben een slechte naam in het kennen van de Duitse wegenverkeerswet namelijk. Het is een niet voorgeschreven maar wel aan te raden regel. Ook wordt die strook gebruikt door fietsers en tracktoren. • Steinhuder Meer De L770 brengt je naar Petershagen, net over de rivier de Weser naar het noorden over de B482 richting Nienburg, klein stukje verderop via de L864/K13 richting Rehburg. Dit dorp ligt vlakbij het grote Steinhuder Meer, bekend van de palingvangst (Aale) en vele rokerijen. Het meer zelf (ja het heet geen See omdat het moerasgebied is en de naam verbasterd is van “Moor” wat moeras betekent), is in de zomermaanden een geliefde zwemplas. Vooral aan de overkant bij Steinhude, waar ze een opgespoten strand hebben. Wie weet is deze omgeving een leuk punt voor een overnachting! Je bent echter nog net niet op de helft van de hele rit, dus de keuze is aan jou. Aan de noordkant van het meer ligt de zogenaamde “Pferdeweg” een leuke smalle weg langs de rietkragen van het meer en via Mardorf leidend naar Neustadt am Rübenberge. Via de zuidkant van het meer lopen ook wegen naar diezelfde stad en kom je dus onder andere Steinhude tegen. In elk geval dien je naar Neustadt am Rübenberge te komen. Dit stadje doorkruisen en de B6 oversteken, wegnummer wordt L193, net ten oosten van Neustadt via een industriegebiedje richting Suttorf, blijft L193 en deze weg volgt de Leine, die in regentijden en als de rivier het smeltwater van het Harzgebergte moet verwerken behoorlijk snel stroomt en dus weinig bruggen kent om die reden, hij kan eenvoudigweg te breed worden… De L193 door diverse dorpjes en “Ortschaften” volgen tot Schwarmstedt. Ten noordoosten van dit stadje ligt een inmens militair oefengebied met daarin onder andere Bergen-Hohne en Langemannshof, wel bekend bij diverse Nederlanders vanwege de Nederlande kazernes daar. Ikzelf ben daar niet gelegerd geweest, maar ken het gebied maar al te goed. In dat gebied is ook de “Gedenkstätte Belsen” te vinden. Je moet er tegen kunnen om alle ellende te zien die daar is aangericht maar het is zeer de moeite waard! Het recent onder strakke architectuur geopende museum doet je echt verbazen en het terrein van het voormalig KZ lager (Concentratiekamp) is fascinerend. Een wandeling daar zal je nooit vergeten. Voor mijn gevoel werd het daar ineens een paar graden kouder en hoor je geen vogel meer fluiten. Wel kanongebulder van het militaire oefengebied… Het is te vinden door vanaf Schwarmstedt richting Winsen (Aller) te rijden en daar de borden te volgen. Alles is vrij toegankelijk. • Belsen vanuit de lucht Overigens ben je nu ongeveer op de helft van de totale route, de diverse dorpen en stadjes in de regio hebben legio aan overnachtingsmogelijkheden. Routebeschrijving deel 2: Voor de start van deel 2 neem ik Bergen als startpunt, ik weet niet waar de overnachting gaat plaatsvinden natuurlijk. Van Bergen naar Uelzen via de L261/L240 (Hermannsburg) en verderop de B71. Mooi natuurgebied en vooral geen haast hebben! Van Uelzen via de B191 richting Dannenberg a/d Elbe. Hier stonden ooit twee enorme zendantennes van bijna 350m hoogte voor Radio en TV, deze stonden niet ver van de voormalige “Innerdeutsche Grenze” en hadden een enorm zendvermogen en een gewone rondstralende karakteristiek met een cirkel van ruim 200km, onder andere via deze antennes konden de inwoners van de DDR dus naar “Westfernsehen” kijken, wat natuurlijk verboden was. Hun functie was ook om de telecommunicatie tussen Bondsrepubliek en West-Berlijn in stand te houden er konden vanaf het begin al direct 2800 gesprekken tegelijkertijd plaats vinden, dit gebeurde via richt antennes naar en van Berlin-Reinickendorf. Inmiddels is één van de twee masten in 2009 opgeblazen (foto). Helaas alweer een stuk tastbare geschiedenis van de twee Duitslanden verloren gegaan. • Zendmasten Gartow 1 en 2 nog in volle glorie… De B191 volgen richting Ludwigslust tot aan de Dömitzer Brücke. Deze was heel lang een “Denkmal” aan de Tweede Wereldoorlog omdat hij jarenlang in puin heeft gelegen halverwege de Elbe. De Elbe vormde hier de grens tussen BRD en DDR. Vrijwel direct na de “Wiedervereinigung” is men begonnen met de bouw van een nieuwe brug want de B191 werd een belangrijke verkeersader. • De oude Dömitzer Brücke Over de brug bij Dömitz de B191 verlaten en de B195 op richting Wittenberge, je rijdt nu in de voormalige DDR, ook al zie je daar maar weinig van terug, af en toe een verwaarloosd gebouw daar gelaten. Maar dat worden er steeds minder. Volg de bebording richting Wittenberge, mooie gebouwen, opgeknapt na de DDR tijd. En Perleberg, hier de B5 op, deze Bundesstraße gewoon blijven volgen, na het kruisen van de Berliner Ring (A10) kom je nog langs iets speciaals dat normaal gesproken wanneer je in Berlijn bent waarschijnlijk wordt overgeslagen. Je zal namelijk aan de noordkant van de weg het vervallen terrein zien van het Olympisch dorp van de spelen van 1936 dat samen met het aan de zuidkant liggende terrein de “Löwen-Adler Kaserne vormde, in de Koude Oorlog in gebruik door het ‘rode leger” o.a. als Militair hospitaal. Inmiddels is er aan de kant van de Berliner Ring een Outletcenter gevestigd. Na deze bezienswaardigheden de B5 volgen en hij zal je via Spandau tot in hartje Berlijn brengen. Top 10 bezienswaardigheden in Berlijn Kom je voor het eerst naar Berlijn? Dan wil je vast een aantal ‘must sees’ van je lijstje strepen! In dit overzicht heb ik de meest bekende bezienswaardigheden van Berlijn verzameld. Dat betekent trouwens niet dat je deze móet zien maar zo krijg je wel een idee waar Berlijn bekend om staat. Brandenburger Tor Pariser Platz, OV: U55 of bus 100 Brandenburger Tor Zoek je in Google naar Berlijn dan krijg je gelijk een hoop foto’s te zien van een oude stadspoort. Dat is de Brandenburger Tor, het meest bekende symbool van Berlijn. Ooit gebouwd als stadspoort bood de Brandenburger Tor toegang tot de stad achter de stadsmuur. De poort heeft het Pruisische Rijk, het Derde Rijk en de Koude Oorlog meegemaakt. De poort kwam tussen 1961 en 1989 op Oost-Berlijns grondgebied te staan en werd omsloten door de Berlijnse Muur. Toen de Berlijnse Muur viel kwam de Brandenburger Tor symbool te staan voor de Duitse eenwording. Extra bijzonder dus om vandaag de dag onder deze poort door te lopen. Fernsehturm Panoramastraße 1A, OV: S+U (U2, U5, U8) Alexanderplatz, Entree: € 13,- De Fernsehturm is mijn persoonlijke favoriete herkenningspunt in de stad. Verdwaald? Wandel richting Fernsehturm en je komt vanzelf in centrum Berlijn uit. De Fernsehturm werd in 1969 in het toenmalige Oost-Berlijn geopend. Als televisietoren maar ook om te laten zien hoe modern de DDR was. Je kunt de bol bezoeken, vanaf 350 meter hoogte heb je een geweldig uitzicht over de stad. Je kunt er zelfs eten! ➤ Tip: Koop vooraf online je tickets om lange wachtrijen te vermijden. Reichstag Platz der Republik 1, OV: S+U (U55) Hauptbahnhof of U55 Bundestag, Entree: gratis De Rijksdag is sinds 1999 de zetel van het Duitse parlement. Weer, moet ik eigenlijk zeggen, want voor de Koude Oorlog zetelde het Duitse parlement ook al in de Berlijnse Rijksdag. Moderne architectuur gaat hier hand in hand met een eeuwenoud monument. Vanuit de moderne glazen koepel heb je een fantastisch uitzicht over de skyline van Berlijn. ➤ Tip: Registreer je vooraf gratis online om lange wachtrijen te vermijden. Holocaust Monument Cora-Berliner-Straße 1, OV: S+U (U2) Potsdamer Platz, S+U (U55) Brandenburger Tor of U (U6) Französische Straße, Entree: gratis Als je het mij vraagt is het Holocaust Monument (Denkmal für die ermordeten Juden Europas) een van de meest indrukwekkende bezienswaardigheden van Berlijn. Het monument bestaat uit meer dan 2.700 betonnen blokken die de omgekomen joden in de Tweede Wereldoorlog herdenken. Je kunt tussen de blokken doorlopen en je zo verdwaald en oriëntatieloos voelen. Een expliciete betekenis heeft de architect Peter Eisenman er niet aan gegeven. Onder het blokkenveld bevindt zich een gratis expositie. Museuminsel Platz der Republik 1, OV: S+U (U2, U5, U8) Alexanderplatz of bus 100 Lustgarten Het museumeiland is een must voor elke museumliefhebber! Hier staan de meest belangrijke kunstmusea van Berlijn die samen een belangrijk aandeel bezitten van de kunstgeschiedenis. Het Museuminsel omvat de volgende musea: Alte Nationalgalerie, Altes Museum, Bode-Museum, Neues Museum en het Pergamonmuseum. Die laatste is mede om het Pergamonaltaar en de Poort van Babylon bij mij favoriet. Wil je meerdere musea bezoeken? Met de Berlin Welcome Card krijg je korting op de toegangsprijs. ➤ Tip: Koop vooraf online je tickets om lange wachtrijen te vermijden. Gedenkstätte Bernauer Straße Bernauer Straße 111, OV: S Nordbahnhof of U8 Bernauer Straße, Entree: gratis Nadat de Berlijnse Muur in 1989 is gevallen, zijn de meeste stukken muur zo snel mogelijk uit de stad verdwenen. Iedereen, op de DDR-staatshoofden na, was blij dat die verdomde muur eindelijk weg was. Waarom zou je die dan nog behouden? Voor diegenen die de Koude Oorlog niet bewust hebben meegemaakt, is het nu dus lastig een voorstelling te maken hoe het leven met de muur was. Een idee krijg je bij de Gedenkstätte Bernauer Straße. Naast een origineel stuk muur met wachttoren staan er ook veel informatieborden over vluchtpogingen die in de Bernauer Straße hebben plaats gevonden. Hackesche Höfe Rosenthaler Straße 40-41, OV: S Hackescher Markt De Hackescher Höfe zijn kleine hofjes met verschillende barretjes, restaurantjes en winkeltjes. De verschillende hoven zijn allemaal met elkaar verbonden en de gevels in Jugendstil zijn onlangs geheel in originele staat opgeknapt. Zo’n aaneenschakeling van hoven is erg typisch voor Berlijnse architectuur. Op loopafstand vind je ook het Haus Schwarzenberg (hof vol street art), de Rosenhöfe (hof vol winkeltjes) en de Heckmannhöfe (een groter hof met galerieën). Gedenkstätte Sachsenhausen Straße der Nationen 22, OV: S Oranienburg, Entree: gratis Voormalig concentatiekamp Sachsenhausen ligt ongeveer 25 kilometer ten noorden van Berlijn. In de Tweede Wereldoorlog zijn duizenden minderheden naar Sachsen getransporteerd en hier om het leven gekomen. In Sachsenhausen hebben van 1939 tot 1945 alleen al ongeveer 200.000 mensen gevangengezeten. Volgens de ‘officiële’ cijfers zijn er ca. 30.000 tot 50.000 mensen omgekomen. Gendarmenmarkt Gendarmenmarkt, OV: U2 Hausvogteiplatz De Gendarmenmarkt wordt door menig reisgids het mooiste plein van Berlijn genoemd. Wanneer je er bent zul je ook begrijpen waarom, het is gewoon erg mooi om te zien. De twee identieke doms en het concertgebouw uit de 19e eeuw nemen je mee naar het vooroorlogse Berlijn. Het 3,3 hectare grote plein ligt in het stadsdeel Mitte, vlak achter de boulevard Unter den Linden. In de Adventstijd wordt hier een prachtige kerstmarkt opgebouwd die het plein er nog sprookjesachtiger uit laat zien. Siegessäule Großer Stern, OV: bus 100 Großer Stern, Entree: €3,- De Siegessäule (1864-1873) werd opgericht op verzoek van keizer Wilhelm I om de overwinning van Pruisen op Frankrijk, Oostenrijk en Denemarken te herdenken. Op de top staat een gouden beeld van Viktoria, godin van de overwinning. Voor een kleine prijs kun je de Siegessäule in, een tentoonstelling bekijken en genieten van het verbluffende uitzicht vanaf het uitzichtsplatform over stadspark Tiergarten. Tip: ritje met bus 100 Iedereen die naar Berlijn komt, raad ik altijd een ritje met bus 100 aan. Deze buslijn rijdt van Alexanderplatz naar Zoologischer Garten en komt onderweg langs de meeste bekende bezienswaardigheden van Berlijn.Leuk feitje: dit was de eerste busverbinding die het voormalige West-Berlijn met het voormalige Oost-Berlijn verbond. Omdat de lijn onderdeel is van het reguliere openbaar vervoer kun je met een enkeltje of dagkaart de bus in: • Stukken goedkoper dan een sightseeingbus • Je kunt in- en uitstappen waar je wilt • Bij een beginpunt instappen om een plekje bovenin de bus te bemachtigen Meer bezienswaardigheden in Berlijn In Berlijn is zo ontzettend veel te zien. Ook als je bovenstaande top 10 hebt afgewerkt blijft er nog genoeg te ontdekken in de Duitse hoofdstad. Speciaal voor BerlijnBlog stelde ik een lijstje samen met nóg meer bezienswaardige plekken. Alexanderplatz Ontstaan is Alexanderplatz als een markt, momenteel een ontmoetingsplek voor jongeren, een winkelparadijs en de thuisbasis van vele andere bezienswaardigheden: Fernsehturm, Marienkirche, Weltzeituhr en het Rotes Rathaus. Berliner Unterwelten Ontdekt het ondergrondse Berlijn met Berliner Unterwelten. Deze organisatie biedt verschillende rondleidingen aan door bunkers die werden gebruikt in de Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog. Checkpoint Charlie Checkpoint Charlie was een controlepost langs de Berlijnse Muur tussen de Amerikaanse en Russische sectoren in. Toeristen kunnen Checkpoint Charlie dagelijks bezoeken en meer te weten komen over de koude oorlog in het Mauermuseum. Let wel: het is érg toeristisch. East Side Gallery De East Side Gallery is het langste overgebleven stuk Berlijnse Muur. Maar het is meer dan dat alleen! Zoals de naam al doet verklappen is het een gallery, een openluchtkunstwerk met graffiti’s van meer dan 100 verschillende kunstenaars die hun visie op vrijheid op de muur hebben getekend. Alexanderplatz East Side Gallery