De Dolomieten zijn een bergketen in Italië die deel uitmaakt van de Zuidelijke Kalkalpen. Typisch voor de Dolomieten zijn de steile rotswanden en pieken, die zijn ontstaan door erosie en verwering. De bergketen is opgesplitst in twee delen: het oostelijke en het westelijke. De hoogste top van de Dolomieten, de Marmolada, is 3343 meter hoog. Nog ongeveer 15 andere bergen bereiken de grens van 3000 meter. In 2009 werden de Dolomieten toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

De route begint in Susch, werderom kan er kort na de start getankt worden indien nodig. Zodra je het dorp verlaten hebt slinger je langs de Inn richting het zuiden, in Zernez sla je linksaf de Ofenpas op. De Ofenpas (Reto-Romaans: Pass dal Fuorn) is gelegen in het oosten van het Zwitserse kanton Graubünden en vormt de verbinding tussen het Engadindal en het Val Müstair.
Voor een groot deel van de pas bevindt zich aan westelijke zijde het Zwitsers Nationaal Park. Vanuit Zernez gaat de brede weg matig stijgend door het onbewoonde dal van de rivier de Spöl. Bij Punt la Drossa vertakt de weg naar rechts af voor de Munt la Scheratunnel (smal en 3,4 km lang), die de verbinding vormt met het Italiaanse Livigno. De weg voert verder omhoog door de Arvenbossen van het Nationale Park. Twee kilometer vóór de pashoogte staat het Hotel Parc Nazional, dat ooit een ijzersmelterij was.
Het bergzadel van de Ofenpas ligt onder de boomgrens. Op het hoogste punt staat het berghotel Süson Givè; het uitzicht vanaf hier op het Val Müstair is goed. De Ofenpas is een beginpunt voor wandelingen. De afdaling verloopt gemakkelijk over de goede weg en al na zes kilometer is het eerste dorp Tschierv bereikt. Even verderop vangt de route aan naar een andere pas: de Umbrailpas.

In Santa Maria sla je dan ook daadwerkelijk rechtsaf de Umbrailpas op. De Umbrailpas (Italiaans: Giogo di Sta. Maria / alternatieve Duitse naam: Wormserjoch) is een bergpas die ligt op de grens van Italië en Zwitserland in het Nationaal Park Stelvio.
Op het hoogste punt wordt een hoogte van 2503m aangegeven, waar echter de officiële hoogte 2501m bedraagt, vanwege correcties op de hoogtebepaling door de Zwitserse autoriteiten. De pashoogte ligt niet ver van de 250 meter hogere Stelviopas, de Umbrailpas komt zelfs uit op de Stelvio. In vroegere tijden vormde de Umbrailpas de verbinding tussen het Val Venosta (Vinschau) en het Valtellina. De huidige weg is in 1901 aangelegd. Vanwege de hevige sneeuwval op de pashoogte is de weg over de Umbrail ieder jaar van oktober tot mei afgesloten voor verkeer.
De beklimming door het Val Muranzina leidt met 34 haarspeldbochten door nagenoeg onbewoond gebied. Het maximale hellingspercentage aan deze zijde is 14%. Tot 2015 was de weg halverwege voor enige honderden meters niet geasfalteerd, maar dit leverde weinig problemen op.

Bovenaan de Umbrail steek je de grens met Italië over, enkele tientallen meters verder kom je uit op de Stelvio. Je kunt hier twee kanten op, de route houdt links aan en gaat naar de top van de Stelviopas op 2758 meter. Je kunt ervoor kiezen om rechts aan te houden, maar dan mis je één van de hoogtepunten van deze reis. Bovenop de Stelviopas is het altijd een drukte van belang, veel winkeltjes en kraampjes, restaurantjes en niet vergeten de worstverkopers. Een worst van Bruno is eigenlijk een verplichting als je hier bent. :-)

De Passo dello Stelvio (Duits: Stilfserjoch) is een op 2758 meter hoogte gelegen bergpas in de Italiaanse Alpen. De bergpas is vooral bekend vanwege wieleretappes in de Ronde van Italië. De Stelviopas is één van de hoogste verharde bergpassen in de Alpen; onder andere de Col de l'Iséran (Fra) is hoger. De Col de la Bonette (Fra) is lager maar doordat er bovenaan de col nog een extra lus ligt wordt deze door sommigen als hoger beschouwd.
De Stelviopas ligt op de grens van de Italiaanstalige provincie Sondrio en het Duitstalige Zuid-Tirol. Ten oosten van de pas liggen de Ortler Alpen met als hoogste punt de Ortler en nog dichterbij de Monte Livrio waar op de gletsjers gedurende het zomerseizoen geskied wordt. In het noorden ligt de Dreisprachenspitze, het ontmoetingspunt van drie talen: Italiaans, Duits en Reto-Romaans. Ten slotte ligt in het zuiden de Monte Scorluzzo die als één van de gemakkelijkst te beklimmen drieduizenders geldt. De pas ligt in het hart van het Nationaal Park Stelvio, een van de oudste (1936) en grootste nationale parken van Europa.
Begin 19de eeuw wilde Ferdinand I van Oostenrijk een weg aanleggen die Val Venosta direct verbond met Milaan dat toen onder Oostenrijks bewind stond. De weg moest lopen over het bergzadel ten noordwesten van de Ortler. Ingenieur Carlo Donegani uit Sondrio, die al eerder de Splügenpas aanlegde, kreeg de taak de weg vorm te geven. In 1822 werd met de bouw begonnen. Amper drie jaar later was de weg voltooid. Tot 1915 werd de Stelviopas het gehele jaar bereden door koetsen. Gedurende de winter werd de weg door sneeuwscheppers berijdbaar gehouden. Anno 2019 is de pas echter voor verkeer gesloten van eind oktober tot begin mei. Gedurende de Eerste Wereldoorlog vonden er zware gevechten plaats op de pas tussen het Italiaanse en Oostenrijkse leger. Vanaf 1918 waren beide zijden van de pashoogte Italiaans. De Stelviopas was niet langer meer de belangrijke verbinding Milaan-Wenen en werd hierdoor net als de andere hoge passen 's winters afgesloten. Na de Tweede Wereldoorlog vestigde Giuseppe Pirovano van de Club Alpino Italiano hier een skischool en was het mogelijk er 's zomers op de uitgestrekte gletsjers te skiën. Anno 2019 staan er op de pashoogte verschillende grote hotels en gaan er diverse skiliften verder het gebergte in. De geldautomaat van de Banco Popolare di Sondrio heeft de eer de hoogst gelegen geldautomaat van Europa te zijn.

Als je uitgegeten bent kun je de route vervolgen door aan kant waar je omhoog gekomen bent ook weer naar beneden te rijden, richting Bormio. Dit is een werkelijk prachtige afdaling met mooie uitzichten. Nadat je op het punt bent gekomen waar je de Stelviopas opgereden bent, heb je nog drie haarspeldbochten voordat je een soort van hoogvlakte krijgt. Daarna een hele riedel haarspeldbochten en een handvol tunnels. Tip: Kijk uit met een zonnebril in deze tunnels, want je ziet geen hand voor ogen als je ineens het donker in rijdt.

Aan het einde van de afdaling rij je Bormio in, hier sla je scherp linksaf om richting de de volgende pas te rijden, de Gaviapas. Dit is ook één van de hoger gelegen paswegen van Europa. De weg voert dwars door het ongerepte Nationaal Park Stelvio. De weg is aangelegd in de Eerste Wereldoorlog voor de bevoorrading van Italiaanse soldaten die vochten in het Italiaans-Oostenrijks grensgebied. De pas behoort tot de mooiste van de Alpen. Hier ligt het grote Lago Bianco met, naar het noorden, de berg San Matteo (3684 meter). Het Lago Nero ligt iets lager aan de zuidzijde van de pas. Hier bepaalt de berggroep van de Adamello het uitzicht. In het gebied zijn vele goed gemarkeerde wandelingen uitgezet. Gedurende de winter is de pas afgesloten vanwege de enorme sneeuwval. De pas is tot in mei en juni nog vaak afgesloten vanwege de grote hoeveelheid sneeuw.
Het weggedeelte tussen Ponte di Legno en de pashoogte is erg smal, vaak niet breder dan drie meter. Inhalen is op het traject haast onmogelijk, hiervoor zijn uitwijkplaatsen aangelegd. Diep onder in het dal stroomt de rivier de Frigidolfo. Langs de diepe afgronden is op de meeste plaatsen een vangrail aanwezig, maar op sommige plaatsen ontbreekt deze. Daar begint naast de weg direct de afgrond van ruim 500 meter diep. Dit maakt deze weg een van de gevaarlijkste bergpassen oppassen dus! De zijde van Santa Caterina Valfurva is iets breder en minder lang.

Na de afdaling sla je in Ponte Di Legno linksaf de SS42 op. Je wordt direct getrakteerd op een aantal haarspeldbochten, ofwel de volgende pas dient zich aan: Passo del Tonale. De Tonalepas is een bergpas op de grens tussen de Italiaanse regio's Lombardije en Trentino-Alto Adige. Het is de verbinding tussen Ponte di Legno in het Val Camonica en Vermiglio in het Val di Sole. De Tonalepas is gedurende het gehele jaar berijdbaar. De pashoogte is 's winters een drukbezocht wintersportgebied met ruim 100 kilometer piste. In de zomer is het een geliefd uitgangspunt bij bergwandelaars. Ten zuiden van de pashoogte verheft zich de 3326 meter hoge La Presanella. Gedurende het skiseizoen kan er op de gletsjers van deze berg geskied worden.
Gedurende de Eerste Wereldoorlog vormde de pashoogte de grens tussen Italië en Oostenrijk-Hongarije en werd er zwaar gevochten. Een herinnering hieraan is het oorlogsmonument ten westen van de top. Enige kilometers verderop kun je aan Forte Strino zien dat er hier in de Eerste Wereldoorlog stevig geknokt is.

Vanaf de Passo del Tonale blijf je de SS42 volgen tot aan Bolzano. Onderweg passeer je de Mendelpas, waar het de hoogste tijd is voor de lunch. De Mendelpas (Italiaans: Passo della Mendola) vormt de verbinding tussen het Cles in het Valle di Non en Appiano sulla Strada del Vino in Zuid-Tirol. Het begzadel is gelegen tussen de Monte Penegal (1737 m) en de Monte Roen.
Over de bergpas loopt de SS42 die begint in het Lombardische Treviglio en eindigt in de stad Bolzano. De weg over de Mendelpas is aangelegd van 1880 tot 1885. In het begin van de Twintigste Eeuw was de pas een gerenommeerd vakantieoord. Enkele beroemde personen die er in deze periode verbleven zijn Frans Jozef I van Oostenrijk, Wilhelm Röntgen, Mahatma Gandhi en Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije.
Bij helder weer heeft men vanaf de pashoogte uitzicht op de Dolomieten in het noordoosten. Enkele bergformaties die duidelijk te zien zijn zijn Latemar, Rosengarten en Schlern.

Na de lunch volg je de SS42 zoals gezegd tot Bolzano. Daar rij je over een verkeersplein, het lijkt wel spaghetti met al die wegen die kriskras over en onder elkaar lopen. De route die je volgt is gelukkig niet al te lastig te volgen, al is het wel even opletten geblazen. Daarna rij je een (saai) stukje door Bolzano, gelukkig is dit niet al te lang.
Je slaat al vrij snel af naar de SS241, welke je naar de Passo di Costalunga voert. De Costalungapas (Italiaans: Passo di Costalunga / Duits: Karerpass / Ladinisch: Pas de Mont) ligt op de grens van de Italiaanse provincies Trente en Zuid-Tirol. Tevens is het de Italiaans-Duitse taalgrens, in het gebied ten oosten van de pas wordt zelfs nog een derde taal gesproken: Ladinisch. De Costalungapas is het gehele jaar geopend. Samen met de Pordoipas en Falzaregopas vormt de Costalungapas de Dolomietenweg.
De route naar de pas vanuit het westen begint in Kardaun (Cardano) in het brede dal van de rivier de Eisack (Isarco). Hier opent zich het Valle d'Ega (Eggental) dat in het eerste deel een kloof vormt. Na een aantal kilometer verbreedt het dal zich. De goede weg klimt door dichte bossen en dorpen in Tiroler bouwstijl omhoog naar het Lago di Carezza. Het water heeft een helder blauwgroene kleur met op de achtergrond dichte naaldbossen waar de torens van de Latemar boven uitpriemen.
Vlak na het meer ligt Carezza al Lago. Deze plaats is een belangrijk toeristenoord met grote hotels, een golfbaan en een bergbaan naar het Rifugio Paolina op 2126 meter hoogte. Bij Carezza al Lago takt aan de rechterkant de weg af naar de Nigrapas die langs de westflank van het Rosengartenmassief loopt. De pashoogte van de Costalunga ligt een drietal kilometers verder. Hier is het uitzicht op de zuidflank van de Rosengarten en de verderweg liggende Marmolada goed.

In Canazei kom je langs het laatste tankstation in deze route. Helaas is er in Selva di Val Gardena geen tankstation aanwezig. Dus mocht je aardig door de voorraad benzine heen zijn, heb je hier de mogelijkheid de tank weer vol te gooien.

De laatste pas in deze route dient zich aan, de Sellapas. De Sellapas (Italiaans: Passo di Sella, Duits: Sellajoch) vormt in Italië de verbinding tussen het Val di Fassa en het Val Gardena (Gherdëina, Gröden). De pashoogte loopt ook over de grens tussen de Italiaanse provincies Trente en Zuid-Tirol. De pas wordt vaak gereden in combinatie met de Pordoipas, Campolongopas en Gardenapas die eveneens om het machtige bergmassief van de Sella liggen.
Canazei in de Valle di Fassa is het beginpunt aan de zuidzijde. Het is een belangrijke wintersportplaats met de nodige ski- en cabineliften. Vanuit het centrum klimt de weg eerst door de bossen omhoog naar Alp Roa, waar de weg naar de Pordoipas aftakt. De wanden van het Sellamassief rijzen hier loodrecht omhoog. Vanaf dit punt is het nog 5 kilometer naar de top van de Sellapas. De weg is en blijft goed. De begroeiing wordt dunner en houdt in de buurt van de pashoogte helemaal op. Vrijwel op het hoogste punt van de passage ligt hotel Maria Flora op 2244 meter.
De pas ligt op een smalle bergrand. Het uitzicht op het Val di Fassa en de Marmolada met haar gletsjer is goed, maar het zijn de drie pieken van de Sasso Lungo die de meeste aandacht trekken. Vanaf de pashoogte vertrekken er diverse wandeltochten.
De afdaling naar het Val Gardena verloopt even gemakkelijk als aan de andere zijde. Na 6 kilometer takt aan de rechterkant de weg af richting de Gardenapas. De weg rechtdoor gaat naar Selva di Val Gardena, dat net als Canazei een belangrijke wintersportplaats is.

Het eindpunt is bij Hotel Antares in Selva di Val Gardena. Een prettig hotel met zwembad en sauna. Uit ervaring kan ik vertellen dat de lokale pizzahut 50 meter verderop een prima pizzaatje serveert. Schuin aan de overkant van het hotel is een goed biertje te verkrijgen op het terras. Het ontbijt in het hotel is van grote klasse. Ruime keuze en bijzonder lekker.

Veel plezier bij het rijden van deze route!